بررسی تحلیلی ‌مولفه‌های خودشناسی قرآنی و کاربست آن در پرورش و تکامل انسان، (مطالعه موردی تفسیر مخزن‌العرفانِ بانو مجتهده امین)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

2 ریاست دانشکده

چکیده

از دیرباز خودشناسی، مورد توصیه پیامبران الهی، اندیشمندان و متفکران مکاتب مختلف بوده است؛ زیرا بدون شناختِ خود، برنامه‌ریزی برای رشد، تکامل و خودسازی، امکان‌پذیر نیست. پژوهه پیش رو، با روش توصیفی تحلیلی، را برای یافتن مولفه‌های قرآنی خودشناسی و کاربست آن در تدوین مسیر رشد و تکامل، تفسیر عرفانی مخزن العرفان بانو امین را مورد کنکاش و بازخوانی قرار داده است.
یافته‌های این پژوهش، نشانگر آن است که بر اساس نگرش بانو امین، هفت مولفه خودشناسی قرآنی، ادراک و توجه به؛1.جامعیت انسان نسبت به همه عوالم 2.فقرِ وجودی به مبدأ 3. دَمشِ روح الهی 4.تعلیم‌یافتگی همه اسماء 5.احساس کرامت 6. قدرت انتخاب و توانِ اختیار 7. استعدادی بودن کمالات انسان، راه معرفت‌شناسی خداوند را برای انسان، می‌گشاید و در نتیجه کاربست آنها در هفت آموزه؛ 1.سکونت در مقام ذکر و شکر حق، 2. مرآتی نگریستن کمالات خود 3. اتصال به حضرت حق و مقام قرب 4. حفظ مقام خلافت 5. احساس کرامت و فعال‌سازی خِرد 6. انتخاب احسن 7.اطاعت و پیروی کامل از دین الهی، خودسازی، رشد و تکامل انسان را میسر می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analytical study of the components of Quranic self-knowledge and its application in the development and evolution of human beings, in the mystical interpretation of Makhzhan al-Irfan by Banoo Amin

نویسندگان [English]

  • Ali Mohammadi Ashnani 1
  • Sayyed Ahmad Sajadi Jazi 2
1 Assistant Professor of Quranic Sciences and Education University, Tehran, Iran
2 Level 4 of Jurisprudence and Law, Qom Seminary, Iran. sas_313@yahoo.com
چکیده [English]

Since a long time, self-knowledge has been recommended by divine prophets, thinkers and thinkers of different schools; Because without self-knowledge, planning for growth, evolution and self-improvement is not possible. In order to find the Qur'anic components of self-knowledge and its application in formulating the path of growth and evolution, the upcoming research has explored and re-read the mystical interpretation of Banu Amin's Al-Irfan Repository with a descriptive-analytical method. The findings of this research indicate that, based on the attitude of Mrs. Amin, the seven components of Quranic self-knowledge are "perception and attention to: 1. The comprehensiveness of man in relation to all worlds; 2. Existential poverty compared to the origin; 3. The blowing of the divine spirit; 4. Learning all names; 5. Feeling of dignity; 6. The power of choice and the power of free will and 7. The talent of human perfections" opens the way to God's epistemology for man, and as a result, it is applied in seven teachings: 1. Dwelling in the position of remembrance and thanksgiving; 2. Looking at one's perfections; 3. Connection to Hazrat Haqq and the position of nearness; 4. Maintaining the position of caliphate; 5. Feeling of dignity and activation of wisdom; 6. Choosing the best and 7. Fully obeying and following the divine religion, self-improvement, growth and evolution of man becomes possible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-knowledge
  • moral self-improvement
  • growth and evolution
  • Banoo Amin
قرآن کریم
نهج‌البلاغه
ابی علی مسکویه (بی‌تا)، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، قم: انتشارات بیدار.
ابن فارس، احمد(1399)، معجم مقاییس اللغة،ج‌4، بیروت:دار الفکر.
اسلامیت، مرضیه(1389)، بانو امین و تفسیر مخزن العرفان، تهران: نشر خانه کتاب.
امین، سیده نصرت(بی‌تا)، مخزن العرفان در تفسیر قرآن‏،برگرفته از نرم افزار جامع التفاسیر. بی‌جا.
باقری بیدهندی، ناصر(1377)، بانوی نمونه (جلوه‌هایی از حیات بانوی مجتهده امین اصفهانی)، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
جعفری، محمد تقی(1379)، حکمت اصول سیاسی اسلام، تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
جوادی آملی(1366)، کرامت در قرآن، چ1، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجا.
خرمشاهی، بهاءالدین(1377)، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، تهران: دوستان- ناهید، ۱۳۷۷ش.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1377)، مفردات الفاظ قرآن، بی‌جا.
ریاحی، محمدحسین(1387)، «تجلی فرزانگی (سیری در آثار و احوال فکری و تربیتی بانو مجتهده سیده نصرت امین)»، فرهنگ اصفهان، 39، بهار 1387ش
طباطبایی، سید محمد حسین(1387)، ترجمه و شرح نهایه الحکمه، مترجم: شیروانی، علی، قم: بوستان کتاب.
___________(1390)، طریق عرفان (ترجمه و شرح رساله الولایه)، مترجم صادق حسن زاده،  قم: آیت اشراق
طبرسى، فضل بن حسن‏(1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏. تحقیق: فضل الله یزدى طباطبایى و هاشم رسولى، چاپ سوم، تهران: ناصر خسرو.
طوسی، محمدبن حسن(بی‌تا)،  التبیان فی تفسیر القرآن. تحقیق: احمد حبیب عاملی، چاپ اول، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طیبی، ناهید(1383)، زندگانی بانوی ایرانی، اصفهان: انتشارات گلبهار،1383ش
گروه نویسندگان(1388)، تربیت دینی در جامعه اسلامی معاصر ، قم: موسسه امام خمینی.
عبدالباقی، محمد فؤاد(بی‌تا)، المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، بی جا.
مصباح یزدی، محمد تقی (1394)، فلسفه اخلاق، چاپ سوم، تهران: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مصطفوی، حسن(بی‌تا)، التحقیق قی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
مطهری، مرتضی(1381)، تعلیم و تربیت در اسلام، قم: صدرا
___________(1383)، فلسفه اخلاق،قم: صدرا
___________ (1383)، مجموعه آثار، قم: صدرا.
مهدوی، سید مصلح الدین (1348)، دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان: کتابفروشی ثقفی.
مصباح یزدی، محمد تقی (1384)، به سوی خودسازی، تهران: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (رحمه الله).
ابراهیمیان آملی، سید یوسف (1378)، خودشناسی در تربیت اسلامی،آمل: چاپ شهر.
مجلسی، محمد باقر(1368)، بحارالانوار، بیروت: دارالاحیاء التراثی.