امتیاز وحی تنزیلی(ماانزل) از وحی تبیینی(مانزل) و نقش آن در عدم تحریف قرآن (مبتنی بر آیات قرآن و روایات امامیه)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری

چکیده

تحریف قرآن کریم، موضوعی است که از قرون اولیه تا دوران معاصر بخصوص دوران پس از غیبت امام زمان همواره مطرح بوده است و یکی از موضوعات اصلی در علوم قرآن وعلم کلام به شمار می رود. در این زمینه تاکنون کتاب ها و تألیفات بسیاری نگاشته شده و همچنان نیز محل مناقشه بسیاری از علمای کلام و اهل حدیث و فرق گوناگون اسلام است. در متون روایی شیعه نیز روایاتی وجود دارد که برخی ازدانشمندان اسلامی از این گونه روایات تصور تحریف کرده اند. به نظر می رسد مهم ترین عاملی که می تواند به این مناقشات پایان دهد، استفاده از خود قرآن کریم در پاسخ گویی به این موضوع است. در این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای و تحلیل واژگان در صدد تبیین "ماانزل" و "مانزل" در قرآن کریم هستیم که با استفاده از آن به اثبات موضوع عدم تحریف قرآن کریم پی خواهیم برد.از نتایج این مقاله این است که قدرت تبیین پیامبر به واسطه در اختیار داشتن مجموعه کامل علم قرآن است، که به صورت دفعی بر ایشان نازل شده است(ماانزل) «مانُزِّل» را تبیین می کند. همچنین به مناسب بحث واژه های تدبر وتبیین وتفسیر را نیز از نگاه قرآن می کاویم. اهل بیت نیز، علاوه بر اینکه وارث علوم نبوی هستند، به دلیل اینکه از طهارت مطلقه برخوردارند، به «کتاب مکنون» که اصل و حقیقت قرآن است دسترسی دارند،از این رو تیببن وتفسیر همانند پیامبر به ایشان هم واگذارشده است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.

    ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه - قم، چاپ: دوم، 1413 ق.

    ابن شاذان، محمد بن احمد، مائة منقبة من مناقب أمیر المؤمنین و الأئمة - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1407ق.

    ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول - قم، چاپ: دوم، 1404 / 1363ق.

    ابن شهر آشوب مازندرانى، محمدبن على، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام - قم، چاپ: اول، 1379 ق.

    ابن طاووس، على بن موسى، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع - قم، چاپ: اول، 1330 ق.

    ابن مشهدى، محمد بن جعفر، المزار الکبیر (لابن المشهدی) - قم، چاپ: اول، 1419 ق.

    بحرانى، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن - قم، چاپ: اول، 1374 ش.

    بحرانى، سید هاشم بن سلیمان، مدینة معاجز الأئمة الإثنی عشر - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1413 ق.

    راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن - بیروت - دمشق، چاپ: اول، 1412ق.

    شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة (للصبحی صالح) - قم، چاپ: اول، 1414 ق.

    صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم - ایران؛ قم، چاپ: دوم، 1404 ق.

    طباطبایى، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، 20جلد، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. لبنان. بیروت، چاپ: 2، 1390 ه.ق.

    طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی) - مشهد، چاپ: اول، 1403 ق.

    طوسى، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان) - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.

    على بن الحسین، امام چهارم علیه السلام، الصحیفة السجادیة - قم، چاپ: اول، 1376ش.

    قمی مشهدی، محمدبن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب - تهران، چاپ: اول، 1368 ش.

    کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی (ط - الإسلامیة) - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.

    مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار (ط - بیروت) - بیروت، چاپ: دوم، 1403 ق.

    هلالى، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1405ق.

    مقالات

    1. تحریف در قرآن، نویسنده: مهدوی راد، محمدعلی؛ مجله: دانشنامه جهان اسلام، جلد 6 (تربت جام) (‎صفحه از 637 تا 645).
    2. بررسی دلالت آیه «41 و 42» سوره فصلت بر عدم تحریف قرآن کریم از منظر مفسرین فریقین، نویسنده: حمیدی، رحمت‌الله؛ مجله: گفتمان وحی، پاییز و زمستان 1400، سال دوازدهم - شماره 20 (‎صفحه - از 169 تا 196).
    3. صورت‌بندی ادله عالمان شیعه بر تحریف‌ نشدن قرآن، نویسنده مسئول: میرقیصری، سید مرتضی؛ نویسنده: الله‌بداشتی، علی؛ توران، امداد؛ مجله: پژوهشنامه امامیه، پاییز و زمستان 1400 - شماره 14 رتبه علمی-پژوهشی (‎صفحه - از 212 تا 228).
    4. اتفاق مسلمانان بر صیانت قرآن مجید از تحریف، سخنران: محبی، عبدالرحمن؛ همایش: وحدت اسلامی، دوره 8؛ 1374/05/01 - 1374/05/01 (‎صفحه - از 97 تا 109).
    5. قرآن و عدم تحریف آن از نظر شیعه امامی (مطالعه‌ای انتقادی)، نویسنده: حبش، دکتر محمد؛ همایش: وحدت اسلامی، دوره 20؛ 1395/01/17 - 1395/01/19 (‎صفحه - از 695 تا 710).
    6. تحلیل انتقادی دلایل دوازده‌گانه‌ی محدث نوری در اثبات تحریف به نقیصه، نویسنده: قلی‌زاده پاشا، مریم؛ واعظی، محمود؛ سیدرضا، ملیحه السادات؛ نویسنده مسئول: فقهی‌زاده، عبدالهادی؛ مجله: پژوهش دینی، پاییز و زمستان 1399 - شماره 41 رتبه علمی-پژوهشی/ISC (‎صفحه - از 167 تا 187).
    7. تحریف‌ناپذیری قرآن از دیدگاه سید مرتضی علم الهدی، نویسنده: نوروزی، مجتبی؛ همایش: بزرگداشت هزاره سید مرتضی علم الهدی، دوره 1؛ 1398/12/01 - 1398/12/01 (‎صفحه - از 173 تا 204).
    8. مفهوم شناسی ترکیب‌های همسو با «هکذا نزلت» و شبهه تحریف قرآن، نویسنده: کریمیان، محمود؛ مجله: علوم حدیث، زمستان 1393 - شماره 74 رتبه علمی-پژوهشی/ISC (‎صفحه - از 75 تا 98).
    9. نقد سندی و متنی روایات تحریف قرآن، ناقد: شاه‌میرزالو، زهرا؛ مجله: حسنا، بهار و تابستان 1396 - شماره 32 (‎صفحه - از 98 تا 126).
    10. مسئله‌ی تحریف قرآن در نگه عالمان اسلامی، نویسنده: اصلانی منفرد، فاطمه؛ مجله: رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی، زمستان 1388 - شماره 75 (صفحه - از 42 تا 50).
    11. روایات ائمه معصومین و توهم تحریف قرآن با نگاهی بر آرای علامه عسکری، نویسنده: زاهدی، عبدالرضا؛ پاک اندیش، اعظم؛ مجله: مطالعات قرائت قرآن، بهار و تابستان 1394 - شماره 4 رتبه علمی-ترویجی/ISC (‎صفحه - از 59 تا 82).
    12. محدثان شیعه و آسیب‌شناسی روایات تحریف قرآن، نویسنده: احمدی، محمد حسن؛ مجله: شیعه شناسی، زمستان 1385 - شماره 16 ISC (‎صفحه - از 97 تا 123).