معماری سنتی همواره بیان زمینه‌ای جهت خلق و بیان باورهای دینی انسان بوده و در این میان خانه مهم‌ترین کالبد متأثر از سبک زندگی است. بااین‌حال کیفیت مسکن معاصر با ورود الگوهای غربیِ زیستن در تضاد با سبک زندگی ایرانی رو به افول نهاده و نیازمند بازنگری در شیوه شکل‌دهی به خانه با تعمق در شاخصه‌های فرهنگ دینی است. در این راستا پژوهش حاضر بر آن است تا نقش آموزه‌های قرآنی را در چگونگی پیکربندی مسکن سنتی مورد تحلیل قرار دهد. هدف پژوهش شناسایی چگونگی تأثیرپذیری مسکن سنتی از سبک زندگی قرآنی به‌عنوان عنصر هدایت‌کننده فرآیند طراحی معماری است. حجم نمونه شامل پانزده خانه تاریخی در بافت قدیم شهر دزفول است. سؤال تحقیق آن است که سبک زندگی قرآنی در مسکن سنتی دزفول به چه صورتی نمود یافته است؟ روش تحقیق توصیفی تحلیلی و استدلال منطقی است و جهت تحلیل سازمان فضایی خانه‌ها علاوه بر تحلیل کیفی، از نرم‌افزار تخصصی ای‌گراف استفاده شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که بسیاری از ویژگی‌های خانه‌های دزفول به‌نحوی با متغیرهای اعتقادی هماهنگ بوده‌اند و تمامی آن‌ها بر نقش ممتاز فرهنگ دینی در جهت‌دهی و شکل‌گیری معماری تأکید دارند. نتایج نشان می‌دهد که عناصر کالبدی و فضایی متعدد متأثر از سبک زندگی قرآنی که در تحقیق حاضر موردبحث قرار گرفته است؛ در شکل‌دهی به پنج ویژگی مسکن (قناعت‌مندانه- عادلانه- محجوب- ذاکرانه- کریمانه) به‌نحو توأمان دخالت داشته‌اند.
امینی گوهرریزی، سحر و یظهری کرمانی، علی. 1400. تحلیل الگوی فضایی حیاط مرکزی در باغ مزار شاه نعمت‌الله ولی ماهان با استفاده از تکنیک نحو فضا. اندیشه معماری، 5(9): 67-57.
براون، ادوارد گرانویل. 1395. یک سال در میان ایرانیان. ترجمه مانی صالحی علامه. تهران: اختران.
بمانیان، محمدرضا، متین جلوانی، و سمیرا ارجمندی، 1395، بررسی ارتباط میان پیکربندی فضایی و حکمت در معماری اسلامی مساجد مکتب اصفهان نمونه‌های موردی: مسجد آقانور، مسجد امام اصفهان و مسجد شیخ لطف‌الله. مطالعات معماری ایران 9: 157-141.
حیاتی، حامد؛ زارع، علیرضا؛ امین پور، احمد و مدنی، رامین. 1396. تحقق مفهوم قرآنی و روایی حقوق در شهرسازی و طراحی مسکن. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 8(31): 298-267.
دوبد، بارون. 1388. سفرنامه لرستان و خوزستان. ترجمه محمدحسین آریا. تهران: علمی و فرهنگی.
ذبیح‌نیا عمران، آسیه. 1399. سبک زندگی قرآنی در کلام الملوک باباجان قزوینی. مطالعات قرآنی، 11(44): 273-251.
رزاقی، رحمت؛ نورایی، محسن؛ حسینی، زینب السادات؛ موسوی، محسن و باقرزاده خجسته، حسن. 1398. نقش آموزه‌های قرآنی، اسلامی و عرفانی بر سبک زندگی اجتماعی. عرفان اسلامی، 16(61): 212-193.
رئیسی، محمدمنان. 1398. تحلیل ارجحیت الگوهای درون‌گرا در معماری ابنیه مسکونی با استناد به ادبیات قرآنی. آرمان‌شهر، 27: 85-77.
زرگرزاده دزفولی، مجتبی؛ لاری بقال، سید کیانوش؛ سالاری‌نصب، نجمه و بابایی‌مراد، مهناز. 1395. خوون‌چینی، تکامل و تناسب ابعاد آجر در نماسازی های آثار معماری دزفول. مطالعات معماری ایران، 9: 65-47.
شریف‌زاده، سیدعبدالمجید. 1394. پرتو حسن: مجموعه مقالات نخستین همایش هنر و تمدن شیعی. به سفارش پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی. تهران: سوره مهر.
عزیزیان غروی، محسن و عزیزیان غروی، زینب. 1398. تحلیل تطبیقی شاخص‌های مسکن اسلامی بر گونه‌های مسکن سنتی قم مبتنی‌بر نظرات معماران مسلمان معاصر. پژوهش‌های معماری اسلامی، 7(25): 138-115.
عینی‌فر، علیرضا؛ آقالطیفی، آزاده و حیاتی، زینب. 1399. سیر تحول قلمروهای ثانویه در درون خانه‌های دزفول. صفه، 30(91): 48-27.
قادرپناه، علیرضا. 1396. دزفول از نگاه سفرنامه‌ها. تهران: ارمغان تاریخ.
قیومی بیدهندی، مهرداد. 1383. آثار و افکار الگ گرابار. دانشنامه. 2(3): 135-69.
کبیری سامانی، علی؛ ملکوتی، علیرضا و یادگاری، زهره. 1395. بازشناسی معنی خانه در قرآن رهیافتی در جهت تبیین مبانی نظری خانه. باغ نظر، 13(45): 76-61.
لایارد، سراوستن هنری. 1397. سیری در قلمرو بختیاری و عشایر بومی خوزستان. ترجمه مهراب امیری. تهران: فرهنگسرا.
مدنی، رامین؛ امین پور، احمد و حیاتی، حامد. 1396. تحقق مفهوم قرآنی و روایی عدل در طراحی مسکن ایرانی. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9(34): 216-201.
مرتضی، هشام. 1387. اصول سنتی ساخت‌وساز در اسلام. ترجمه ابوالفضل مشکینی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.
مؤمنی، کورش؛ عطاریان، کورش و محبیان، مصطفی. (1399). بازشناسی هویتِ فرهنگ اسلامی در معماری نماهای ورودی (مطالعه موردی: خانه‌های بافت قدیم دزفول). اندیشه معماری، 4(7): 28-14.
مهدوی‌نژاد، محمدجواد؛ منصورپور، مجید و مسعودی‌نژاد، مصطفی. 1395. جایگاه اقلیم در ترکیب‌بندی بناهای معاصر (مطالعه موردی: خانه‌های دوران قاجار در شهر دزفول). هویت شهر، 10(26): 74-61.
مهدی‌نژاد، جمال‌الدین، حمیدرضا عظمتی، و علی صادقی حبیب‌آباد. 1399. بررسی ساختار مساجد سنتی، معاصر و پس از انقلاب اسلامی با روش نحو فضا (نمونه موردمطالعه: مسجد جامع اصفهان، مسجد دانشگاه تهران، مسجد الغدیر، مسجد شهرک غرب). مرمت و معماری ایران، 10(22): 36-15.
نصر، سیدحسین. 1385. اسلام، مذهب، تاریخ و تمدن. ترجمه عباس گیلوری. تهران: روزبهان.
نصر، سیدحسین. 1394. هنر و معنویت اسلامی. ترجمه رحیم قاسمیان. تهران: حکمت
ورمقانی، حسنا. 1400. پژوهشی در خوانش شاخه‌های آمیختگی در فضای فردی- جمعی حیاط خانه سنتی (خانه‌های تاریخی ایران مرکزی در عهد قاجار و صفوی). فضای زیست، 1(1): 138-117.
ورمقانی، حسنا. 1401. جستجوی مفهوم خانه ایرانی با تکیه‌بر انطباق توصیفات تاریخی و ساختار کالبدی (مطالعه خانه‌های یزد و اصفهان). فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 7(1): 18-1.
وثیق، بهزاد. 1396. ترسیم ساختار دینی مفهوم مکان در واحد همسایگی با تکیه‌بر آیات قرآن کریم. هفت حصار، 6(21): 57-70.
ولی‌زاده اوغانی، محمدباقر. 1397. نمود اندیشه‌های اخلاقی- حقوقی در طرح معماری خانه‌های سنتی ایران. مدیریت شهری، 53: 44-27.
ورمقانی, حسنا. (1401). قرائت سبک زندگی قرآنی در طراحی مسکن سنتی دزفول. فصلنامه قرآن، فرهنگ و تمدن, 3(2), 126-150. doi: 10.22034/jksl.2022.354762.1139
MLA
حسنا ورمقانی. "قرائت سبک زندگی قرآنی در طراحی مسکن سنتی دزفول". فصلنامه قرآن، فرهنگ و تمدن, 3, 2, 1401, 126-150. doi: 10.22034/jksl.2022.354762.1139
HARVARD
ورمقانی, حسنا. (1401). 'قرائت سبک زندگی قرآنی در طراحی مسکن سنتی دزفول', فصلنامه قرآن، فرهنگ و تمدن, 3(2), pp. 126-150. doi: 10.22034/jksl.2022.354762.1139
VANCOUVER
ورمقانی, حسنا. قرائت سبک زندگی قرآنی در طراحی مسکن سنتی دزفول. فصلنامه قرآن، فرهنگ و تمدن, 1401; 3(2): 126-150. doi: 10.22034/jksl.2022.354762.1139
)
