بررسی و تحلیل نقش شکر و وفای به عهد در شاخص های ارزشی تولید و مصرف از منظر قرآن (نگرشی نو به فرهنگ تولید و مصرف)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشکده علوم قرآنی اصفهان

2 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم دانشکده علوم قرآنی مشهد

چکیده

صلاح و فساد هر یک از شئون زندگی در سایر مسائل حیات مؤثر است؛ در اجتماعی که سیاست، فرهنگ، قضاوت، اخلاق و اقتصاد فاسد باشد، دین از فساد مبرا نیست. بازنگری و تحول هدفمند در ساختارهای نظری و عملی اقتصاد در مکتب وحی، منجر به بالندگی بیش از پیش آن شده؛ مصرف را که یکی از مؤلفه‌های آن است بهینه‌ می‌کند.
پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل نقش شکر و وفای به عهد در شاخص های ارزشی تولید و مصرف در قرآن کریم به روش تحلیل محتوا به استخراج شاخص‌های ارزشی مصرف از قرآن کریم همت گمارده و ثمرات آن را پی جویی نموده است. نتیجه این‌که: الف) تولیدات انسان در بعد مادی باید با نیت هایی همچون آبادانی و پیشرفت دنیایی، قرب الهی و خدا محوری و . . . همراه باشد؛ و از دایره رضایت خدا خارج نشود. این همان شکر گزاری است که در همه حالات ارزش ذاتی دارد.
ب) تولید ومصرف لزوما برای رفع نیاز نیست؛ و این دو فقط مادیات را شامل نمی‌شود بلکه اعمال انسان، تولیدات او و امکانات دنیا مانند زمان و مکان هم جزء مواد مصرفی انسان هستند و انسان درباره‌ی کیفیت مصرف آنها باید پاسخگو باشد.
ج)تولیداتی که انسان با اعمال روز مره خود بوجود می‌آورد، ایجادکننده امکاناتی است که در جهان‏ آخرت مورد نیازش ‏است؛ در راستای این نوع تولید، انسان مصرف کننده‌ی سرمایه و نعمت‌های الهی است؛ از این رو باید تولیدات انسان در راه وفای به عهد الهی و جلب رضای خداوند باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the role of thanksgiving and fulfilling the covenant in valuing production and consumption from the perspective of the Quran (a new perspective on the culture of production and consumption)

نویسندگان [English]

  • Mohammad mohaghegh 1
  • Mohammad javad tavakoli khaniki 2
1 Faculty member of Holy Quran University, Isfahan Faculty of Quranic Sciences
2 Faculty member of Holy Quran University, Mashhad Faculty of Quranic Sciences
چکیده [English]

The good and the bad of each way of life are effective in other matters of life; In a society where politics, culture, judgment, ethics and economics are corrupt, religion is not free from corruption. Purposeful review and change in the theoretical and practical structures of economics in the school of revelation, leads to its further growth and optimizes consumption, which is one of its components. The present study has attempted to analyze the role of gratitude and fulfillment of the covenant in the evaluation of production and consumption in the Holy Quran in a descriptive-analytical method and has sought its fruits. The result is that:

A) Human production in the material dimension must be accompanied by intentions such as prosperity and worldly progress, nearness to God and God-centeredness, etc .; And do not go beyond the circle of God's pleasure. This is the same thanksgiving that is inherently valuable.
B) Production and consumption are not necessarily for need; And these two do not only include materials, but also human actions, products and world facilities such as time and place are also part of human consumption and man must be responsible for the quality of their consumption.
C) The products that man creates by exercising his daily life create the facilities that he needs in the Hereafter; In line with this type of production, man is a consumer of capital and divine blessings; Therefore, human production must be in the way of fulfilling the divine covenant and gaining the pleasure of God and the prosperity of this world and the hereafter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • production and consumption
  • consumption pattern
  • production pattern
  • thanksgiving
  • fulfilling the covenant
  1. ‏ ابن بابویه، محمد بن على، 1413ق، کتاب من‌لایحضره‌الفقیه، تصحیح علی‌اکبرغفاری، قم‏، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، چاپ‌دوم.
  2. افرام بستانی، فواد ،1376ش، فرهنگ ابجدی، مترجم:  رضا مهیار، بی‌جا، انتشارات اسلامی، چاپ دوم.
  3. ایروانی، جواد، 1384ش، اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن‏ ‏و حدیث، مشهد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ اول.
  4. بحرانى، سید هاشم بن سلیمان، ‏1374ش، البرهان فی تفسیر القرآن‏، محقق:قسم الدراسات الإسلامیة مؤسسة البعثة، قم، انتشارات: مؤسسه بعثه، چاپ اول،.
  5. جوادی آملی، عبدالله، 1391ش، مفاتیح الحیات، قم، نشر اسراء، چاپ شصتم.
  6. حاجی صادقی ، عبدالله ، 1388ش،اصول الگوی مصرف، قم، سپهر، چاپ اول.
  7. حر العاملی، محمد بن الحسن، 1409ق، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، تحقیق مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول.
  8. دادگر، یدالله و رحمانی، تیمور، 1380ش، مبانی و اصول علم اقتصاد، قم، انتشارات دفتر تبلیغات، چاپ اول.
  9. دهخدا، علی اکبر، 1377ش، لغت نامه، تهران‏، انتشارات دانشگاه تهران‏، چاپ دوم.
  10. رجایی ، سیدکاظم ،1382ش، معجم موضوعی آیات اقتصادی قرآن،  قم، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ اول.
  11. شعیری، محمد بن محمد، بى تا، جامع الأخبار( للشعیری)، نجف‏، مطبعة حیدریة، چاپ اول
  12. طباطبایى، محمدحسین‏، 1374ش، تفسیر المیزان‏، ترجمه: محمد باقر موسوی، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه ، ‏ چاپ پنجم
  13. طبرسى، فضل بن حسن‏، بی تا، تفسیر مجمع البیان، ترجمه: حسین همدانی، تحقیق: محمد مفتح،‏ تهران، انتشارات فراهانی، چاپ اول
  14. عروسی الحویزی، عبد العلی بن جمعه، 1390ق، نورالثقلین، ترجمه عقیقی بخشایشی و همکاران‏، انتشارات نوید اسلام، قم.
  15. عمید،حسن، ،1386ش، فرهنگ فارسی، تهران، امیرکبیر، چاپ سی‌وششم.
  16. قرشى بنابى، على‏اکبر، 1375 ه. ش‏، تفسیر احسن الحدیث‏، تهران‏، بنیاد بعثت.چاپ دوم
  17. کاظمی، بابک، 1376ش، مدیریت تولید، تهران‏، دانشگاه پیام نور، چاپ دوم،
  18. کلینى، محمد بن یعقوب، 1407ق، الکافی، محقق: غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
  19. لیثى واسطى، على بن محمد، 1376ش، عیون الحکم و المواعظ( للیثی)، تحقیق: حسنى بیرجندى، حسین‏، قم، انتشارات دار الحدیث‏، چاپ اول
  20. المالکی الاشتری،ورام بن ابی فراس، بی تا، تنبیه الخواطرونزهه النواظر، تحقیق علی اصغر حامد، قم، مکتبه الفقیه،
  21. مجتبوی نائینی، مهدی، 1372ش، فرهنگ اصطلاحات کار و تامین اجتماعی، تهران‏، مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، چاپ اول.
  22. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى،‏ 1403ق، بحار الأنوار، محقق: جمعى از محققان‏، بیروت، دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ دوم