تحلیل و نقد دیدگاه مایکل کوک در خصوص جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در منابع حدیثی شیعه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم قرآن کریم

2 عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

چکیده

چکیده:
 
امر به معروف و نهی از منکر از فروع دین و بر خواسته از تعالیم قرآن، سیره‌‌ی پیامبر] و ائمه‌ی اطهار= بوده و یکی از پایه‌های اصلی تفکر شیعه را شکل می‌دهد که درباره‌ی آن کتاب‌ها و رساله‌های زیادی نوشته‌ شده است. مستشرقان نیز از قرن 12 میلادی شروع به بحث و بررسی آیات و اعتقادات اسلامی ‌کرده‌اند. در دوران معاصر با ایجاد زمینه‌های پیش آمده از جمله علم‌گرایی، رویکرد مستشرقان؛ علمی و اثربخش شده است. از جمله کسانی که در این‌باره  کتاب نوشته مایکل کوک است. کتاب وی با عنوان «امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی» ترجمه شده است. کوک بر این عقیده است که در دو کتاب از منابع حدیثی چهارگانه‌ی شیعه، تنها بیست حدیث در مبحث امر به ‌معروف و نهی از منکر وجود دارد؛ که نیمی از این احادیث شامل پند و اندرز و بدون محتوای عقیدتی است و این احادیث بر اهمیت نهی از منکر و زوال آن در آینده، تأکید دارد. از آنجا که منابع حدیثی شیعه در مقایسه با منابع حدیثی اهل سنت از جهت حجم و تدوین احادیث، مقدم بوده و مستقل از اهل سنت عمل کرده است، با تتبع در این منابع می‌توان به احادیث زیادی درباره‌ی امر به معروف و نهی از منکر و آثار انجام یا ترک آن دست‌ یافت. به نظر می­رسد یکی از عوامل طرح چنین دیدگاه­هایی، عدم دسترسی به منابع حدیثی شیعه در این‌باره است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و جستجوی کتابخانه­ای و مجازی تنظیم شده است.

کلیدواژه‌ها


  • قرآن کریم.
  • تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد(1410ق)، غررالحکم و درر الکلم، مصحح سید مهدى‏ رجائى، قم: دار الکتاب الإسلامی.
  • صدوق، محمد بن علی(1376)، الامالی للصدوق، تهران: کتابچی.
  • ــــــــــــــــــــــــ(1398ق)، التوحید للصدوق، قم: جامعه مدرسین.
  • ــــــــــــــــــــــــ(1406ق)، ثواب الأعمال و عقاب الاعمال، قم: دار الشریف الرضی للنشر.
  • ــــــــــــــــــــــــ(1362)، خصال للصدوق، قم: جامعه مدرسین.
  • ــــــــــــــــــــــــ(1385)، علل الشرایع، قم: کتاب فروشى داورى‏.
  • ــــــــــــــــــــــــ(1377)، کمال الدین وتمام النعمه، مترجم محمد باقر کمره‌ای، تهران: انتشارات اسلامیه .
  • ــــــــــــــــــــــــ(‏1403ق)، معانی الاخبار، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • ــــــــــــــــــــــــ(1413ق)، من لایحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • صفار، محمد بن حسن(1404ق)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد?، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی
  • طوسی، محمد بن حسن(1414ق)، الأمالی للطوسی، قم: دار الثقافه.
  • ـــــــــــــــــــــــ(1407ق)، تهذیب الاحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  • قمی، علی بن ابراهیم(1404ق)، تفسیر القمی، قم: دار الکتاب.
  • کوک، مایکل (1384)، امربه معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی، مترجم احمد نمایی، مشهد: پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
  • کلینی ، محمد بن یعقوب(۱۳۶۲)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  • مجلسی، محمدباقر(1403ق)، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
  • ورام بن ابی فرس، مسعود بن عیسی(1369)، مجموعة ورام، مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى‏.