رابطه ی طبیعت با سقوط تمدنها در قرآن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دکتری تاریخ اسلام

چکیده

تمدنها و حکومتها یی که در طول تاریخ ظهور کرده اند پس از مدتی شکوفایی یا رو به ضعف و انحطاط نهاده اند و یا به کلی از بین رفته اند . قرآن در رابطه با علل سقوط و انحطاط تمدنها عوامل بسیاری را ذکر می کند که هر قوم و تمدنی به جهت آن عوامل، تمدن خویش را در معرض نابودی قرار داده است اما علت اصلی مرگ تمدنهای طغیان گر در قرآن عواملی طبیعی همانند، زلزله ،سیل، رانش زمین و... ذکر شده است . به عبارتی خداوند به منظور مجازات اقوام و تمدنهای گناهکار اراده خویش را بواسطه عوامل طبیعی به نمایش می گذارد. اما سوال اینجاست که چرا و چگونه خداوند در انقراض تمدنها اراده خویش را بواسطه عوامل طبیعی اعمال کرده است ؟ در پاسخ به این پرسش راقم در این پژوهش به فرضیاتی می پردازد که با توجه به آیات قرآن و احادیث و یا به صورت عقلی یا تحلیل ارائه می گردد اما مهمترین نتیجه ای که از این فرضیات بدست می آید،این است که به جهت عنایت خاص خداوند به طبیعت ، این مساله در سقوط تمدن ها ملحوظ گردیده است.

کلیدواژه‌ها


1- قرآن کریم
2- بلعمی، ابوعلی ، (1378)، تاریخنامه طبری گزیده منسوب به بلعمی ،  با تصحیح محمد روشن ،تهران: سروش.
3- حر عاملی ، محمد بن حسن ،(1409 ق)، وسائل الشیعه،تصحیح محمد رازی،قم:  انتشارات آل البیت لإحیاء التراث  
4- دشتی ، محمد ، (1379)،ترجمه نهج البلاغه، چاپ اول ، قم:  نشر الهادى.
5- دین پرست ،منوچهر ،(1389)،«بحران زیست محیطی بحران معنوی است»گفت وگو با سید حسین نصر، ماهنامة اطلاع رسانی اخبار ادیان، سال هشتم. شمارة 1،معنویت زیست محیطی ، الهیات فردا.
6- طباطبایى، سید محمد حسین ، (1371)، المیزان فى تفسیر القرآن، چاپ پنج،م قم:اسماعیلیان.
7- فیض کاشانی ، ملامحسن ، (1374) ،تفسیر صافى،تهران:  انتشارات مکتب الصدر.
8- قاسمی ،اعظم،(1389)، انسان شناسی از دیدگاه سیدحسین نصر ، فصلنامة حکمت معا صر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ،سال اول، شمارة اول
9- کلینی، محمد بن یعقوب،(1363)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه
10- مجلسی ،محمد باقر،(1362) ،بحار الانوار ، تحقیق و تعلیق: سید جواد علوی، تهران: دارالکتب اسلامیة
11- محدث نوری،حسین بن محمد تقی ، (1408 ق)، م‍س‍ت‍درک‌ ال‍وس‍ائ‍ل‌ و م‍س‍ت‍ن‍ب‍ط ال‍م‍س‍ائ‍ل‌، ق‍م: م‍وس‍س‍ه‌ آل‌ال‍ب‍ی‍ت‌(ع‌) الاح‍ی‍اآ ال‍ت‍راث‌
12- مکارم شیرازی،ناصر،(1371)، تفسیر نمونه ، تهران: دار الکتاب الاسلامیه
13- موسوی،سید محمد مهدی و علی اکبر غفاری،(1368)، تاریخ انبیاء ، تهران:کتابخانه صدوق
14- نصر،سید حسین ،(1382)، نیاز به علم مقدس، ترجمه حسن میاندارى، قم: طه
15- دین و نظام طبیعت،(1386)، ترجمه محمدحسن فغفورى، تهران: حکمت
16- نیشابوری، ابو اسحاق ابراهیم بن منصور بن خلف، (1381) ،قصص الانبیاء، تهران: زرین
17- ویل دورانت،(1367)، تاریخ تمدن (مشرق زمین گاهواره تمدن) ، ترجمه احمد آرام و دیگران، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی
18- Nasr, Seyyed Hossein (1968). Man and Nature the Spiritual Critisis of Modern Man. Mandala   Books. Published by Unwin paperbacks. London.